Ο ΗΧΟΣ ΤΟΥ ΠΙΑΝΟΥ

ΧΟΡΔΙΣΜΑ/ΧΟΡΔΙΣΤΗΣ (ΚΟΥΡΔΙΣΤΗΣ)

Τα πιάνα είναι τα μόνα όργανα που δε μπορεί να τα κουρδίσει ο ίδιος ο πιανίστας, κι αυτό γιατί χρειάζεται ειδική εκπαίδευση και εξάσκηση που δεν είναι δυνατόν να την έχει. Υπάρχουν σχολές κυρίως στις χώρες που κατασκευάζουν πιάνα, με εκπαίδευση 2-3 ετών απλώς για να ξεκινήσει κανείς με τα βασικά. Ακολουθεί μια μακρόχρονη περίοδος εξάσκησης που αργά και αξιοκρατικά οδηγεί τον τεχνίτη στα πιο βαθιά νερά της δουλειάς. Το τεχνικό μέρος και η συντήρηση είναι αναπόσπαστο μέρος της δουλειάς και χρειάζεται προσωπική στάση ζωής για συνεχή εκπαίδευση και έρευνα σε ένα χώρο που οι απαιτήσεις συνέχεια ανεβαίνουν και που τα πιάνα συνέχεια βελτιώνονται σε ένα χώρο με ελάχιστη πληροφόρηση.

Προτιμάται το χόρδισμα με το αυτί. Τα μηχανήματα χορδίσματος είναι computer που προγραμματίζονται από ανθρώπους και δε μπορούν να σκεφτούν για να καλύψουν τις ανάγκες του κάθε πιάνου ξεχωριστά. Το κάθε πιάνο έχει «δικό» του κούρδισμα- δύο διαφορετικά πιάνα ποτέ δε μπορούν να κουρδιστούν απόλυτα ίδια μεταξύ τους. Μπορούν όμως τα μηχανήματα να γίνουν πολύτιμα βοηθήματα στον τεχνίτη, αρκεί την τελευταία λέξη να την έχει το αυτί. Τέλος, είναι πολύ καλά εκπαιδευτικά βοηθήματα.

ΑΡΜΟΝΙΚΕΣ

Σε κάθε νότα που ακούμε υπάρχουν ταυτόχρονα αρκετές χιλιάδες ήχων, από τους οποίους εμείς ακούμε καθαρά τους πρώτους 40-50 και αντιλαμβανόμαστε αρκετές εκατοντάδες. Η νότα παίρνει το όνομά της συνήθως από την αρμονική που έχει τη μεγαλύτερη ένταση. Φανταστείτε τη χορδή που δονείται ολόκληρη αλλά δονούνται και τα ακέραια πολλαπλάσιά της επάνω στο αρχικό κύμα. Μια απίστευτα πολύπλοκη και ζωντανή διαδικασία που μας δίνει άπειρες πληροφορίες για την κατασκευή, το χόρδισμα, τη βελτίωση του οργάνου.

ΦΑΣΜΑΤΑΝΑΛΥΤΗΣ

Software που «ακούει» τη νότα και ζωγραφίζει όλους τους κυρίαρχους αρμονικούς (πρώτους 10-15) με πολλές πληροφορίες για ένταση, διάρκεια, αναρμονικότητα κλπ.

ΑΝΑΡΜΟΝΙΚΟΤΗΤΑ (INHARMONICITY)

Είναι ένα μετρήσιμο μέγεθος που δίνει την απόκλιση της συχνότητας της χορδής από το θεωρητικό πρότυπο του Πυθαγόρα σε έναν πραγματικό αριθμό. Ανακαλύφθηκε σχετικά πρόσφατα και ακόμη δεν έγινε απόλυτα κατανοητή. Δίνει απάντηση σε πολλά και εξηγεί τη σημασία του «ζωντανού» ακουστικού κουρδίσματος.

ΣΥΓΚΕΡΑΣΜΟΣ

Η τέχνη του χορδιστή να καταφέρνει να μοιράζει το φυσικό «λάθος» ή «αδράνεια» ή ΑΝΑΡΜΟΝΙΚΟΤΗΤΑ του ήχου με τέτοιο τρόπο ώστε όλα τα ίδια διαστήματα στο πιάνο να έχουν τις ίδιες αποστάσεις.

ΤΟΝΟΣ ΚΟΥΡΔΙΣΜΑΤΟΣ

Ο σταθερός, διεθνής τόνος για το μεσαίο ΛΑ που είναι στους 440 κύκλους το δευτερόλεπτο και είναι σημείο αναφοράς για όλα τα μουσικά όργανα.

CONCERT PITCH

Η αύξηση του ΛΑ από 440 Hz σε 442-444 Hz ανάλογα με τις απαιτήσεις του μαέστρου. Αυτό γίνεται κυρίως για να συμβαδίσουν τα ξύλινα πνευστά, που αργούν να κρυώσουν (λόγω μεγάλης θερμοχωρητικότητας), και ο ζεστός αέρας ανεβάζει τον τόνο μέσα στο σωλήνα. Γι’ αυτό κυρίως χρησιμοποιείται το όμποε για δείγμα τόνου και αφού πρώτα παίξει για 15 περίπου λεπτά. Παράλληλα έχει σημασία το κλίμα (σε θερμές χώρες κουρδίζουν ψηλότερα) όπως επίσης και το ότι ο ψηλός τόνος κάνει τα όργανα πιο λαμπρά, με μεγαλύτερη προβολή και διαπεραστικότητα- κάτι χρήσιμο για μια αίθουσα συναυλιών με μεγάλη απορροφητικότητα λόγω του κόσμου. Τέλος, μερικοί σολίστες ζητούν τα πιάνα τους υπερβολικά ψηλά 444-445 Hz για να έχουν το πιάνο λίγο ψηλότερα από την ορχήστρα και έτσι να δίνουν ένα «ηγετικό» ρόλο στο κοντσέρτο…

ΑΝΕΒΑΣΜΑ ΤΟΝΟΥ

Η διαδικασία κουρδίσματος ενός υπερβολικά ξεκούρδιστου πιάνου (ΛΑ= 430 Hz και κάτω). Κανονικά θα πρέπει να γίνει σε δύο επισκέψεις με διάστημα τουλάχιστον 3 ημερών. Την πρώτη φορά χορδίζουμε ψηλότερα, με ελεγχόμενο τρόπο, υπολογίζοντας πόσο θα πέσει τις επόμενες μέρες. Ακολουθεί το σταθεροποιητικό χόρδισμα.

ΠΑΛΙΑ ΚΟΥΡΔΙΣΜΑΤΑ

Τα τελευταία 100 χρόνια, κουρδίζουμε έτσι ώστε όλα τα διαστήματα να είναι ίδια μεταξύ τους, πχ όλοι οι τόνοι να απέχουν 100 cents. Αυτό δίνει μεγάλη ευελιξία στον πιανίστα, στο συνθέτη, στον αυτοσχεδιασμό, στη χρήση όλων των διαστημάτων και στις μετατροπίες. Το τίμημα όμως για όλα αυτά είναι να μην έχουμε «καθαρά» διαστήματα. Οι 5ες πχ είναι λίγο μικρές, οι 4ες λίγο μεγάλες, οι μεγάλες 3ες και οι 6ες πολύ μεγάλες, σε βαθμό που να υπάρχουν έντονα διακροτήματα κ.ο.κ. Για τους παλιούς όμως, αυτό ήταν απαράδεκτο. Ήθελαν οι 3ες και οι 6ες να είναι σχεδόν καθαρές (χωρίς διακρότημα) γιατί πίστευαν στην καθαρότητα της μουσικής και στο θρησκευτικό συμβολισμό της 3ης με την Αγία Τριάδα. Γι’ αυτό λοιπόν κούρδιζαν έτσι ώστε μέσα στην οκτάβα τους να έχουν τις περισσότερες 3ες τους σχεδόν καθαρές, με τίμημα όμως να υπάρχουν και δύο ή τρεις 3ες τόσο «βρώμικες» που τα έντονα διακροτήματά τους τις έκαναν πολύ παράφωνες και ακατάλληλες (λυκοδιαστήματα).

Έτσι οι συνθέτες τις απέφευγαν και υπήρχαν περιορισμοί. Είχαν όμως και έντονο προσωπικό χαρακτήρα από την κάθε ξεχωριστή κλίμακα που έτσι γίνονταν συνθετικό εργαλείο. Σίγουρα οι παλιοί δε θα ανέχονταν το σημερινό κούρδισμα, όπως και οι σημερινοί θα αναγνώριζαν ένα μεγαλείο μετά από μια μικρή μύηση στα παλιά κουρδίσματα και τα έργα της εποχής. Η αλήθεια είναι όμως ότι στον 20ο αιώνα γράφτηκε μουσική που μπορεί να αποδοθεί μόνο στο σύγχρονο κούρδισμα και που σε πολλή από αυτήν μπορούμε να αναγνωρίσουμε ένα μεγαλείο. Ίσως στο μέλλον θα περιμένουμε να δούμε πιάνα που να ανταποκρίνονται σε διαφορετικά κουρδίσματα κατά βούληση και που έτσι θα καλύψουν και τις ανάγκες της Ανατολικής μουσικής.

ΤΑΥΤΟΦΩΝΙΑ

Η δυνατότητα να κουρδίζουμε τις 3 χορδές που έχει η κάθε νότα του πιάνου με τέτοιο τρόπο ώστε να ακούγονται σαν μια χορδή.

ΔΙΑΚΡΟΤΗΜΑ

Ένας κυματιστός βόμβος που είναι η διαφορά ανάμεσα σε δύο ήχους σε κύκλους το δευτερόλεπτο. Ακούγεται καθαρά όταν έχουν κοντινές συχνότητες.

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ/ΣΥΜΠΑΘΗΤΙΚΗ ΔΟΝΗΣΗ

Το φαινόμενο που σε δύο κοντινές χορδές, όταν παίζουμε τη μία ακούγεται και η άλλη. Συχνά συμβαίνει και σε αντικείμενα που τρίζουν γύρω από το πιάνο.

ΦΑΛΤΣΟ

Ο «κακός ήχος» που παράγεται από αρμονικές που δεν ταιριάζουν μεταξύ τους –κάτι που συναντάμε συχνά σε πιάνα κακής ποιότητας.

ΩΡΙΜΑΝΣΗ

Η χρυσή εποχή της απόδοσης του πιάνου αρχίζει μετά τη χρήση ενός χρόνου και εφόσον ακολουθηθούν σωστά το voicing, το ρεγουλάρισμα και το χόρδισμα. Στα πολύ ακριβά πιάνα εφαρμόζεται τεχνητή ωρίμανση από τις ίδιες τις εταιρίες. Στα φθηνά είναι στο χέρι του ντίλερ να ακολουθήσει τη διαδικασία.

ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΥΡΟΣ

Η απόσταση ανάμεσα σε p (piano) και f (forte) ή αλλιώς το μέγεθος του όγκου του ήχου ή η δυνατότητα για χρωματισμούς.

ΠΡΟΒΟΛΗ

Η «διαπεραστικότητα» ή ο τρόπος που «στέκεται» ο ήχος σε μία αίθουσα με μεγάλη απορρόφηση. Ένας ήχος με προβολή συχνά ακούγεται καλύτερα στη μέση της αίθουσας απ’ ότι στη σκηνή που βρίσκεται το πιάνο.

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ

Η καθαρότητα στον ήχο: ένα χαρακτηριστικό από μόνο του που αναγνωρίζεται όπως ένα διαμάντι ανάμεσα σε γυαλί. Το διακρίνουμε εύκολα στην ανθρώπινη φωνή σε ορισμένους κλασσικούς τραγουδιστές.

KILLER OCTAVE (Η ΟΚΤΑΒΑ ΠΟΥ «ΣΚΟΤΩΝΕΙ»)

Λέγεται χαρακτηριστικά στην αργκό των τεχνιτών και κατασκευαστών πιάνων η περιοχή ανάμεσα στις 4,5- 6 περίπου οκτάβες, που παρουσιάζει μια αδυναμία στον όγκο του ήχου και στην ένταση. Ανεξάρτητα από την ποιότητα του πιάνου, ενώ αυτή η περιοχή έχει ομοιογένεια, διάρκεια, αρκετό όγκο κλπ, ακούγεται σαν να έχει πιο «μικρό» ήχο ή σαν να παίζει από μακριά. Αυτό συμβαίνει για λόγους αρχιτεκτονικής του πιάνου στις σχέσεις τάσης/ φορτίων/ ηχοαγωγιμότητας κλπ σχεδόν σε όλα τα πιάνα και μόνο ελάχιστα φωτεινά παραδείγματα κατάφεραν να ξεπεράσουν αυτή την αδυναμία: αυτά είναι τα εξαιρετικά πιάνα…

ΕΠΙΠΕΔΟΣ ΗΧΟΣ

Ήχος με πολύ μικρό «δυναμικό εύρος». Υπάρχει σε όλα τα πιάνα κακής ποιότητας και δυστυχώς πολλά από αυτά δεν είναι και τα φθηνότερα.

ΣΚΛΗΡΟΣ ΗΧΟΣ

Είναι ο «επίπεδος ήχος» που ταυτόχρονα ακούγεται μεταλλικός ή ξύλινος. Συχνά γίνεται σκόπιμα από τον κατασκευαστή για να δίνει την ψευδαίσθηση ότι υπάρχει όγκος. Στα κακής ποιότητας πιάνα.

ΟΓΚΟΣ (VOLUME)

Ο ήχος με μεγάλο όγκο έχει μεγάλο πλούτο αρμονικών, είναι δυνατός, διαπεραστικός και ζεστός και ανταποκρίνεται σε δυνατά χτυπήματα. Προσοχή στη διάκριση από την ένταση του ήχου.

ΔΙΑΡΚΕΙΑ (SUSTAIN)

Η χρονική διάρκεια που ακούγεται συνολικά μια χορδή μέχρι να σβήσει. Σημαντικό μέγεθος, μετρήσιμο και χαρακτηριστικό καλών πιάνων.

ΔΙΑΣΤΟΛΗ (SWELL)

Το άνοιγμα του όγκου (volume) του ήχου της χορδής μετά τα πρώτα μικροδευτερόλεπτα που ακολουθούν το χτύπο του σφυριού. Μεγάλο swell βρίσκουμε μόνο στα εξαιρετικά πιάνα.

ΧΤΥΠΟΣ (ATTACK)

Ο αρχικός ήχος που ακούγεται στην επαφή του σφυριού στη χορδή και που κατά κανόνα είναι χτύπος σφυριού (θόρυβος) και όχι μουσικός τόνος. [επιστροφή]

ΟΙ ΧΟΡΔΕΣ

ΚΑΒΙΛΛΙΑ

Είναι τα καρφιά γύρω από τα οποία είναι τυλιγμένες οι χορδές. Περιστρέφοντάς τα κουρδίζουμε το πιάνο αλλάζοντας την τάση των χορδών.

ΜΠΑΛΚΟΝΙ

Είναι ένα πολύ σκληρό ξύλο μέσα στο οποίο είναι καρφωμένες οι καβίλλιες. Μπορεί και τις κρατεί σφιχτά και ταυτόχρονα να τις επιτρέπει να περιστρέφονται με ειδικό εργαλείο όταν κουρδίζονται.

ΚΡΟΥΑΖΕ

Το μήκος της χορδής μαζί με το πάχος και την τάση καθορίζουν τον τόνο. Για πιο μπάσσο ήχο χρειαζόμαστε μακρύτερες χορδές τόσο που μερικές φορές θα έπρεπε να φτιάξουμε υπερβολικά ψηλά όρθια ή μακριά πιάνα με ουρά. Με το κρουαζέ (χιαστί) πετυχαίνουμε μεγαλύτερο μήκος χορδής σε χαμηλότερο πιάνο και καλύτερη εκμετάλλευση του ηχείου. Καθιερώθηκε τέλη του 19ου αιώνα σε όλα τα πιάνα. Τα παλαιότερα λέγονταν ισόχορδα.

ΙΣΟΧΟΡΔΟ

Ο πρόγονος του κρουαζέ: όλες οι χορδές παράλληλες.

ΤΥΛΙΓΜΑ

Ο χαλκός που τυλίγεται γύρω από τον ατσάλινο πυρήνα στις μπάσες χορδές για να δώσει πάχος.

ΕΞΑΓΩΝΗ ΧΟΡΔΗ

Διατομή ατσαλιού χορδής που χρησιμοποιείται για να μαγκώσει καλύτερα ο χαλκός στις μπάσες χορδές. Χρησιμοποιήθηκε και από υψηλής ποιότητας πιάνα. Τείνει να καταργηθεί γιατί για πολλούς αφήνει ένα πολύ ελαφρό σφύριγμα στον ήχο.

ΣΠΑΣΜΕΝΕΣ ΧΟΡΔΕΣ

Οι χορδές είναι κατασκευασμένες για περίπου 2.500.000 χτυπήματα μέχρι να σπάσουν. Παίζει όμως σημαντικό ρόλο και ο τρόπος παιξίματος- από κάποια δύναμη και πάνω δεν ακούμε περισσότερο μουσικό ήχο αλλά περισσότερο κρότο/θόρυβο. Αυτό ακριβώς διαχωρίζει και τους έμπειρους πιανίστες που γνωρίζουν ακριβώς αυτό το σημείο και δεν καταπονούν το πιάνο αλλά και την εκφραστική δύναμη του έργου. Παίζουν επίσης ρόλο και οι συνθήκες ζωής του πιάνου- σε συχνές και έντονες αλλαγές υγρασίας οι χορδές αδυνατίζουν στα σημεία στήριξης από τις συνεχείς τριβές. Τέλος, τα πιάνα με ουρά είναι πολύ πιο ευάλωτα γιατί είναι κατασκευασμένα σε πιο οριακές παραμέτρους από ότι τα όρθια (τάση χορδής, μάζα σφυριού κλπ.). Κανονικά, σε ένα καινούργιο πιάνο με ουρά περιμένουμε τις πρώτες σπασμένες χορδές μετά από 3-4 χρόνια και στη περιοχή 6ης-7ης οκτάβας.

ΚΟΜΠΟΣ ΣΤΙΣ ΧΟΡΔΕΣ (SPLICING)

Υπάρχει ειδικός κόμπος που εφαρμόζεται στις σπασμένες μπάσες χορδές όπου ενώνουμε την παλιά χορδή με ένα κομμάτι καινούργιας. Έτσι γλυτώνουμε τη χορδή, τη διαδικασία παραγγελίας ή κατασκευής καινούργιας, τη πιθανότητα η καινούργια να μην έχει το ίδιο ηχόχρωμα με τη παλιά και κυρίως το συνεχές χαλάρωμα (που έχουν όλες οι καινούργιες χορδές ) που είναι ενοχλητικό και απαιτεί συχνές επισκέψεις από τον χορδιστή. Εδώ σημειώνεται ότι κάθε πιάνο έχει τις δικές του μπάσες- δεν τις έχουμε σε στοκ. Έτσι παίρνουμε μέτρα και κατασκευάζουμε ή παραγγέλνουμε για το κάθε πιάνο χωριστά.

ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΠΙΑΝΟΥ

ΣΙΔΕΡΕΝΙΟΣ ΣΚΕΛΕΤΟΣ Ή ΑΡΠΑ Ή ΜΑΝΤΕΜΙ

Όλα τα πιάνα από περίπου το 1870 και μετά έχουν στο κέντρο τους σιδερένια βάση. Το υλικό είναι χυτοσίδηρος (μαντέμι) που έχει την ιδιότητα να μην λυγίζει και που έχει το σχήμα άρπας, επάνω στο οποίο είναι δεμένες και τεντωμένες οι χορδές. Η πίεση που ασκείται από το τέντωμα των χορδών στο μεταλλικό σκελετό είναι τεράστια, περίπου 20.000 κιλά. Ο σκελετός καταφέρνει να κρατήσει το σχήμα του αναλλοίωτο και, αν δεν τον σπάσουμε με χτυπήματα ή σε κάποια αποτυχημένη μεταφορά, τότε ζει για πάντα. Μέχρι τώρα πιστεύαμε ότι ένας ραγισμένος μεταλλικός σκελετός μετατρέπει οποιοδήποτε πιάνο σε σκουπίδι, γιατί δεν επιδιορθώνεται. Τα τελευταία χρόνια εφαρμόζονται νέοι τρόποι συγκόλλησης με επιτυχία και μακρόχρονη εγγύηση. Εφαρμόζουμε αυτή τη μέθοδο και στο εργαστήριό μας.

ΞΥΛΙΝΗ ΒΑΣΗ

Παλιά όρθια πιάνα περιόδου 1840-1880 όπου δεν υπήρχε καθόλου μεταλλικός σκελετός, παρά μόνο ανεξάρτητα μεταλλικά νεύρα επάνω σε ενισχυμένη ξύλινη βάση. Πιάνα με μόνιμο πρόβλημα την αστάθεια στο κούρδισμα.

ΤΡΙΩΝ ΤΕΤΑΡΤΩΝ

Παλιά όρθια πιάνα περιόδου 1840-1900 (Βικτωριανής εποχής) όπου ο μεταλλικός σκελετός έφθανε στα ¾ του ύψους του πιάνου και επάνω κάθονταν το μπαλκόνι που στηριζόταν στον ξύλινο σκελετό.

ΞΥΛΙΝΟΣ ΣΚΕΛΕΤΟΣ (RIM)

Στα πιάνα με ουρά είναι ο περιμετρικός ξύλινος δακτύλιος δεμένος με ξύλινες οριζόντιες κολώνες. Ένα πολύπλοκο και ισχυρότατο σύστημα, εξαιρετικά σημαντικό για την απόδοση του πιάνου. Συνεργάζεται με τον σιδερένιο σκελετό για σταθερότητα και ακουστική ενέργεια.

ΗΧΕΙΟ Ή ΑΡΜΟΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ή ΤΑΒΛΑΡΜΟΝΙΚΑ Ή ΚΑΠΑΚΙ

Ένα ελαστικό ξύλινο διάφραγμα σαν μεγάλο πιάτο που είναι δεμένο στη σκληρή κάσα-περίμετρο του πιάνου και είναι ελεύθερο να δονείται στο κέντρο όπως ο κώνος σε ένα μεγάφωνο. Επάνω του ακουμπούν οι χορδές μέσω του καβαλάρη και μεταφέρουν τη δόνησή τους και την ακουστική τους ενέργεια. Χωρίς ηχείο, οι χορδές μόλις που ακούγονται. Ένα καλό ηχείο μπορεί να δώσει στο πιάνο ένα μεγαλειώδη ήχο, ενώ ένα κακό ηχείο να το βυθίσει στην αφάνεια. Είναι η καρδιά του πιάνου, είναι το κυρίαρχο σύστημα υπεύθυνο για τη γήρανση του πιάνου και η αλλαγή του απαραίτητη για την ανανέωσή του. Στη κατασκευή του κατασταλάζουν όλη η μαστοριά, η πείρα, η γνώση, η διαίσθηση και η μεγαλοφυΐα του οργανοποιού. Παραδοσιακά κατασκευάζεται από ακριβή επιλεγμένη ερυθρελάτη. ΠΙΑΝΟ ΜΕ ΟΥΡΑ Ιστορικά ήταν τα πρώτα πιάνα. Εξελίχθηκαν διαφορετικά από τα όρθια με περισσότερες μηχανικές και ακουστικές δυνατότητες λόγω μήκους, σχήματος και επιπέδου. Λέγεται ότι το καλύτερο όρθιο πιάνο τελειώνει εκεί που αρχίζει το χειρότερο με ουρά. Όχι απόλυτα σωστό αλλά λέει πολλά. Κυρίαρχα χαρακτηριστικά είναι το μήκος χορδής, αρχιτεκτονική ηχείου και διπλή επανάληψη και οριζόντιος έλεγχος σφυριού. ΟΡΘΙΟ ΠΙΑΝΟ Εξελίχθηκε ιστορικά μέσα από το πιάνο με ουρά, κυρίως σαν λύση ανάγκης σε έλλειψη χώρου. ΜΙΣΗ ΟΥΡΑ, ¼, ¾ ΚΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΗ Ένας «Ελληνικός» τρόπος να χαρακτηρίζουμε την κατηγορία μήκους του πιάνου με ουρά. ¼ = Baby grand = 1,40 – 1,60 μέτρα ½ = μισή ουρά = 1,65 – 1,95 μέτρα ¾ = small concert grand = 2,00 – 2,40 μέτρα 4/4 = full concert grand = 2,40 – 2,80 μέτρα Στην Ευρώπη χρησιμοποιούμε μήκος σε μέτρα και στις ΗΠΑ σε πόδια ( π.χ. 5΄ grand, 7΄ grand κτλ) ΜΗΧΑΝΗ ΠΙΑΝΟΥ Το κομμάτι του πιάνου που περιέχει όλα τα μηχανικά μέρη, τα πλήκτρα, τα σφυριά κ.λπ. ΚΑΜΑΡΙΑ Τα νεύρα που στηρίζουν και ενισχύουν το διάφραγμα του ηχείου από την κάτω πλευρά. Αυτά είναι στην πραγματικότητα οι “εργάτες του ήχου” και φέρουν το μεγαλύτερο μέρος της ακουστικής απόδοσης. ΕΛΕΦΑΝΤΟΣΤΟΥΝ Το υλικό που παλιότερα κάλυπτε την επιφάνεια των άσπρων πλήκτρων. Δυστυχώς για τους πιανίστες και ευτυχώς για τους ελέφαντες αυτό το υλικό εκτός από την εξαιρετική αισθητική του είναι αναντικατάστατο για την αίσθηση αφής και την απορροφητικότητα που δίνει στον πιανίστα. Απαγορεύθηκε από το 1980 και τα καταγεγραμμένα αποθέματα που υπάρχουν και που επιτρέπονται το κάνουν ακριβό (4-5000 ευρώ για ένα σετ με την τοποθέτηση). Σήμερα επιτρέπεται το κόκαλο από μαμούθ που βρέθηκε σε ποσότητες στη Σιβηρία, επίσης ακριβό. Μέχρι στιγμής όλες οι προσπάθειες για κατασκευή απομίμησης του κόκαλου βγήκαν ακατάλληλες στη πράξη και αποσύρθηκαν και έτσι παραμένουμε στο ακρυλικό. Από το 2008 εμφανίστηκε το mineral και το κόκκαλο Αργεντινής. Περιμένουμε να τα δούμε στο χρόνο.

ΣΦΥΡΙ Ή ΜΑΡΤΩ

Είναι ένα μάλλινο σφυρί που παίρνει εντολή από το πλήκτρο, επιταχύνει και χτυπάει τη χορδή.

ΚΛΑΒΙΕ

Το κομμάτι του μηχανισμού που περιλαμβάνει το σύνολο των πλήκτρων και τη βάση τους.

ΚΡΕΒΒΑΤΙ (KEY BED)

Η βάση του κλαβιέ

ΚΟΡΩΝΑ (CROWN)

Η καμπυλότητα της αρμονικής τράπεζας. Συνεργάζεται με τη γωνία πρόσπτωσης και εξασθενεί με το χρόνο, δίνοντας έναν ήχο επίπεδο.

ΓΩΝΙΑ ΠΡΟΣΠΤΩΣΗΣ (DOWN BEARING)

Η γωνία με την οποία ακουμπά η χορδή στον καβαλάρη και πιέζει προς τα κάτω την αρμονική τράπεζα.

DUPLEX SCALE

Μια δεύτερη γέφυρα δίνει ένα μικρό «ημιενεργό» κομμάτι στη χορδή με λίγο περισσότερη ενέργεια που βασίζεται στην εγκάρσια δόνηση. Αρχικά εφαρμόστηκε από τη Steinway και αργότερα αντιγράφηκε από πολλούς άλλους, έδωσε περισσότερα προβλήματα από πλεονεκτήματα. Σήμερα τείνει να καταργηθεί στην καινούργια γενιά πιάνων.

ALIQUOT

Πατέντα της BLUTHNER: Χρησιμοποιεί μία τέταρτη υπερυψωμένη χορδή με συμπαθητική δόνηση.

ΓΕΦΥΡΑ

Το σημείο επαφής του ενεργού μήκους της χορδής επάνω στο μεταλλικό σκελετό.

ΑΓΚΡΑΦΕΣ

Σημεία στήριξης στο «ενεργό» κομμάτι της χορδής. Συνήθως στην αριστερή πλευρά του πιάνου και στη δεξιά οι γέφυρες.

STACK

Είναι το σύνολο των whippens.

ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΣΤΟ ΠΙΑΝΟ

Μερικές εξηγήσεις λόγω παρεξήγησης: Υπάρχει μια διάχυτη δυσαρέσκεια και αποστροφή του κόσμου στα πλαστικά εξαρτήματα που χρησιμοποιούνται στους μηχανισμούς των πιάνων. Λογικό, γιατί τα πρώτα που εμφανίστηκαν τη δεκαετία του 50 ενώ υποσχέθηκαν μεγαλύτερη αντοχή και χαμηλότερο κόστος (όπως φάνηκε στην αρχή), σε βάθος χρόνου παρουσίασαν πολλά προβλήματα, ακόμη και σε πιάνα πολύ υψηλής αξίας. Χάθηκαν χρήματα και έκλεισαν εργοστάσια που δεν μπόρεσαν να καλύψουν τις εγγυήσεις. Από τότε μέχρι σήμερα έγιναν περίπου 5 προσπάθειες αναβάθμισης των υλικών και της κατασκευής επάνω στη γνώση και τα λάθη του παρελθόντος. Αρχίζοντας από το Τεφλόν πήγαμε στα θερμοπλαστικά, στα καλουπωτά, στα αγώγιμα με άνθρακα και πρόσφατα, μετά από μακρόχρονες δοκιμές, εφαρμόζονται συνθετικά με προεντεταμένα ανθρακονήματα. Με λίγα λόγια, μετά από πολλά πειράματα και εμπειρία, κατέληξαν τα συνθετικά με ανθρακονήματα να θεωρούνται ανώτερα του ξύλου και χαράζουν καινούργιους δρόμους στην εξέλιξη και στην αντοχή του πιάνου. Αυτά τα εξαρτήματα είναι πλέον στάνταρ στα πιάνα Mason & Hamlin και τοποθετούνται σε όλα τα μεγάλα εργοστάσια (Fazioli, Steingraeber κ.α.) κατόπιν παραγγελίας, λόγω μεγαλύτερου κόστους. Αντίθετα, η χρήση των πλαστικών (συνθετικά και κυψελλοειδή) στα ηχεία των πιάνων σε προσπάθεια για πιο πλούσιο ήχο φαίνεται ότι δεν έχει μέλλον και θα κυριαρχεί όπως πάντα η ερυθρελάτη. (link photo από ηχείο Φρανκφούρτη).

Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΠΙΑΝΟΥ

VOICING (ΦΩΝΗΤΙΚΗ)

Ένα σύνολο εργασιών με 7-8 διαφορετικές τεχνικές που διορθώνουν, μαλακώνουν, σκληραίνουν και επεμβαίνουν με πολλούς τρόπους στα ηχοχρώματα, την ομοιογένεια, τη διάρκεια, τον χτύπο, την ένταση και τον όγκο του πιάνου. Εφαρμόζεται κυρίως στα σφυριά, στις χορδές του πιάνου και στα σημεία στήριξης και επαναλαμβάνεται σε τακτά διαστήματα. Είναι μία εξαιρετικά πολύπλοκη δουλειά που χρειάζεται ειδική εκπαίδευση και που διαρκεί από λίγα λεπτά (στα πλαίσια ενός κουρδίσματος) μέχρι πολλές ώρες (σε ανακατασκευές). Μια δουλειά που για πολλούς μοιάζει «μαγική» και που στη βιομηχανία πιάνων πληρώνεται με τους ψιλότερους μισθούς. Ένα καλό voicing μπορεί να μεταμορφώσει ένα πιάνο. Ένα μέτριο πιάνο μπορεί να γίνει καλύτερο ή αντίστροφα ένα εξαιρετικό πιάνο μπορεί να υποβαθμιστεί από ένα κακό voicing.

ΒΥΘΙΣΜΑ (KEY DEPTH)

Η απόσταση που καλύπτει το πλήκτρο στην κίνησή του. Από 9 μέχρι 10,5 χιλιοστά κανονικά, χάνεται με το χρόνο και θέλει ξανά ρύθμιση.

ΧΤΥΠΗΜΑ (BLOW)

Η απόσταση που διαγράφει το σφυρί στην κίνησή του: από 4,4 μέχρι 4,9 χιλιοστά σε άμεση σχέση με το βύθισμα, περίπου 5:1

ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ (LET OFF)

Το σημείο που το σφυρί απελευθερώνεται από το πλήκτρο (και τον πιλότο) και συνεχίζει μόνο του για να χτυπήσει την χορδή.

ΠΤΩΣΗ (DROP)

Το σημείο που το σφυρί πέφτει σε θέση ηρεμίας μετά το χτύπημα στη χορδή επάνω στο δίχαλο διπλής επανάληψης.

ΤΡΙΒΕΣ

Σημεία αντίστασης στη κίνηση του πλήκτρου: Μέταλλο με τσόχα, ξύλο με δέρμα κ.ο.κ. Υπολογίσιμα και μετρίσιμα μεγέθη που πρέπει να ακολουθούν συγκεκριμένους αριθμούς τριβής. Ελέγχονται συχνά μέσα στο γενικό ρεγουλάρισμα.

WHIPPEN

Κεντρικός μηχανισμός που μεταφέρει την κίνηση του πλήκτρου στο σφυρί. Το σύνολο των whippens αποτελεί το stack.

ΠΙΛΟΤΟΣ (JACK)

Εξάρτημα του whippen που σπρώχνει το σφυρί.

ΦΡΕΝΑ

Το σημείο κράτησης του whippen μετά το χτύπημα του σφυριού. Σημαντικό στον έλεγχο, την ταχύτητα και την επανάληψη.

ΤΙΡΑΝΤΑΚΙΑ

Μόνο στα όρθια πιάνα: τα κορδονέτα που βοηθούν τα whippens στην επιστροφή τους και τα συγκρατούν στην αποδέσμευση της μηχανής από το πιάνο.

ΣΙΩΠΗΤΗΡΕΣ

Τα «μαξιλαράκια»που ισορροπούν πάνω στις χορδές και σβήνουν τον ήχο. Ελευθερώνουν μόνο με τη πίεση του πλήκτρου ή με το δεξί πεντάλ- σημαντική η θέση τους στο λεγκάτο.

ΚΑΨΟΥΛΑ Ή ΦΛΑΝΤΖΑ

Το περιστρεφόμενο σημείο στήριξης του σφυριού και του whippen επάνω στις βάσεις του μηχανισμού. Η περιστροφή γίνεται γύρω από το αξονάκι.

ΡΟΛΛΑ (KNUCKLES)

Ένα δερμάτινο κυλινδρικό μαξιλάρι που δέχεται την κίνηση του πλήκτρου μέσω του πιλότου για να δώσει κίνηση στο σφυρί. Μόνο στα πιάνα με ουρά.

ΑΞΟΝΑΚΙΑ

Μικρές βελόνες με κράμα νικελίου, τσίγκου και ψευδαργύρου σε όλα τα κινητά μέρη του πιάνου. Πολύ σημαντικά για τις τριβές του μηχανισμού.

ΜΠΑΓΚΕΤΑ

Το ξύλινο στέλεχος που συγκρατεί το σφυρί στη κάψουλα.

ΔΙΠΛΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

Πρώτα ανακαλύφθηκε από τον ERARD το 1821 και μετά από καθυστέρηση 60-90 χρόνων υιοθετήθηκε από τη βιομηχανία. Θεωρείται ένα από τα ευφυέστερα και πολυπλοκότερα τεχνικά επιτεύγματα του ανθρώπου στην ιστορία της τεχνολογίας και δίνει πολύ περισσότερες κινήσεις στο σφυρί μέσα από την απλή κίνηση του πλήκτρου. Τέλος επιτρέπει έλεγχο ακόμη και όταν το πλήκτρο δεν επανέλθει στην αρχική του θέση και δεν ολοκληρώσει την κίνησή του. Υπάρχει μόνο στα πιάνα με ουρά.

ΒΑΡΟΣ

Υπάρχει το κατώβαρο (downweight) και το ανώβαρο (upweight) που αντίστοιχα καθορίζουν πόσο βάρος χρειάζεται για να κατέβει το πλήκτρο και πόσο βάρος μπορεί να σηκώσει για να ανέβει μόνο του. Υπάρχει αρκετή παρεξήγηση γύρω από τα μυστικά του βάρους, όπως βέβαια και γύρω από όλα τα μεγέθη που περιβάλλουν ένα πιάνο. Με λίγα λόγια, δεν αρκεί να βάλουμε αντίβαρα για τη διόρθωση βάρους. Πρέπει πρώτα να υπολογίσουμε το κατάλληλο βάρος για τα σφυριά, τις τριβές, τη διαφορά κατώβαρου και ανώβαρου κ.ο.κ. Για περισσότερα βλ. μέθοδο STANWOOD.

ΜΕΘΟΔΟΣ STANWOOD

Προσπάθεια από τον Αμερικάνο τεχνικό και ερευνητή Stanwood να επανιδρύσει, να ορίσει και να τυποποιήσει τη ορολογία και τη μέθοδο για το σωστό «ζύγισμα» του μηχανισμού μέσα από την ίδρυση ενός πρωτοκόλλου και τη μεθοδική περιγραφή της σωστής διαδικασίας ζυγίσματος. Ένας πραγματικός πακτωλός γνώσης για τον μέσο τεχνίτη.

ΟΜΟΙΟΓΕΝΕΙΑ

Τα 88 πλήκτρα του πιάνου πρέπει να ανταποκρίνονται το ίδιο σε ένταση, ταχύτητα, βάρος, ηχόχρωμα. Η ομοιογένεια θεωρείται ίσως η σημαντικότερη αρετή για ένα καλό πιάνο από έναν επαγγελματία πιανίστα και πρέπει να παρακολουθείται συχνά από τον τεχνίτη.

ΔΥΝΑΤΟ-ΣΙΓΑΝΟ

ΛΥΡΑ Ή ΠΕΤΑΛΙΕΡΑ

Είναι το σύστημα με τα 2 μπράτσα και τα 3 πεντάλ που κρέμονται κάτω από τα πλήκτρα. Μόνο στα πιάνα με ουρά.

ΔΥΝΑΤΟ ΠΕΝΤΑΛ Ή ΔΕΞΙ ΠΕΝΤΑΛ

Ελευθερώνει τους σιωπητήρες και κρατάει το συνολικό ήχο μέσα στο πιάνο.

ΣΟΡΝΤΙΝΑ

Στα πιάνα με ουρά είναι το αριστερό πεντάλ. Μετατοπίζει το μηχανισμό έτσι ώστε να παίζουν μόνο οι 2 από τις 3 χορδές της ταυτοφωνίας (και η μία από τις δύο της διφωνίας). Στα όρθια πιάνα μεταφέρει τα σφυριά πιο κοντά στις χορδές με αποτέλεσμα μικρότερη ενέργεια και ευκολότερο πιανίσιμο.

ΣΟΣΤΕΝΟΥΤΟ Ή ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ

Το μεσαίο πεντάλ που δίνει το κατά επιλογή κράτημα. Σε όλα τα σημερινά πιάνα με ουρά, όχι στα παλιά και όχι στα περισσότερα όρθια.

ΣΙΓΑΣΤΗΡΑΣ

Το μεσαίο πεντάλ στα όρθια πιάνα. Ενεργοποιεί μια τσόχινη κουρτίνα που μεσολαβεί ανάμεσα στα σφυριά και τις χορδές με αποτέλεσμα να πνίγει τον ήχο.

ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΙΓΑΣΗΣ

Κάνει το πιάνο αθόρυβο και εφαρμόζεται σε όλα τα πιάνα. Φωτοκύτταρα κάτω από τα πλήκτρα αντιλαμβάνονται την ταχύτητα της κίνησης και αναπαράγουν ψηφιακά τον ήχο κάποιου πιάνου από δείγμα. Το σφυρί του πιάνου κάνει όλη την κίνηση μόνο που σταματά 2-3 χιλιοστά πριν τη χορδή. Άρα, έχουμε λίγο πολύ την πραγματική κίνηση του πλήκτρου(με μια μικρή απόκληση στο pp) χωρίς να ακούμε το ίδιο το πιάνο. Έτσι μπορούμε να ακούμε από ακουστικά και σε προέκταση του συστήματος να το μετατρέψουμε σε πιανόλα (αυτόματο πιάνο). Εδώ να σημειώσουμε ότι με το κόστος αγοράς και εγκατάστασης ενός τέτοιου συστήματος αγοράζουμε ένα φορητό ηλεκτρικό πιάνο καλής ποιότητας που έχει και σύστημα σίγασης (χωρίς βέβαια να έχει την απόλυτα πραγματική κίνηση του πλήκτρου του πιάνου). Τέλος, να θυμηθούμε ότι το silent όπως και τα ηλεκτρικά πιάνα, υστερούν ακουστικά των κλασσικών πιάνων (λιγότερες στάθμες δυναμικής, μικρότερο sustain, φτωχότερο δεξί πεντάλ και έλλειψη pp και ppp).

ΣΥΣΤΗΜΑ SILENT

Βλ. Σύστημα σίγασης Αναντικατάστατο σε περιβάλλον που υπάρχει πρόβλημα θορύβου.

ΣΥΝΘΗΚΕΣ

ΥΓΡΑΣΙΑ

Ο πιο μεγάλος εχθρός του πιάνου: όχι μόνο η υψηλή αλλά και η πολύ χαμηλή, όπως επίσης και οι απότομες μεταβολές. Συγκεκριμένα:

1. Υψηλή υγρασία: το ξύλο του ηχείου φουσκώνει και ξεφουσκώνει σαν σφουγγάρι όταν μεγαλώνει ή μικραίνει η υγρασία στο περιβάλλον του. Όταν φουσκώνει, επειδή δε μπορεί να εκτονώσει τη διαστολή του είναι σαν να μπαίνει σε πρέσσα (βλ. επίδραση του χρόνου στο πιάνο) και έτσι καταστρέφεται και χάνει την ελαστικότητά του.
2. Χαμηλή υγρασία: το ξύλινο ηχείο και ο σκελετός συναρμολογούνται σε μια σχετικά χαμηλή υγρασία, γύρω στο 25-30%. Αν αργότερα αυτή κατέβει μέχρι το 20% το πιάνο ακόμη αντέχει. Σε ηπειρωτικές όμως χώρες, σε παγωμένους βοριάδες ή σε πολύ έντονη κεντρική θέρμανση, μπορεί η σχετική υγρασία να φτάσει το 10%, ακόμη και το 0. Τότε τα ξύλινα ηχεία συστέλλονται, συρρικνώνονται και επειδή είναι δεμένα περιμετρικά σε σκληρό σκελετό αναπόφευκτα σκίζονται και δημιουργούνται μεγάλες ρωγμές με καταστροφικά αποτελέσματα.
3. Στις απότομες αλλαγές υγρασίας δημιουργείται το φαινόμενο συμπύκνωσης υδρατμών που δημιουργεί σκουριά στα μεταλλικά μέρη και σκεβρώματα στα ξύλινα.

Γι’ αυτό ακολουθούμε τις οδηγίες συντήρησης (βλ. συντήρηση του πιάνου σας)

ΚΛΙΜΑΤΙΣΤΙΚΟ ΠΙΑΝΟΥ

Σύστημα με υπολογιστή, υγραντήρα και ανθυγραντήρα που κρύβεται μέσα στο πιάνο και κρατάει σταθερή υγρασία και μικροκλίμα. Σωτήριο για τη μακροζωία του πιάνου, για σταθερότητα στον ήχο και τις τριβές και κυρίως για ήπιο, σταθερό και ομοιόμορφο ξεκούρδισμα. Τοποθετείται σε 2 ώρες και κοστίζει από 450 έως 600 ευρώ, ανάλογα με το πιάνο. Συνιστάται για όλα τα πιάνα με ουρά.

ΣΚΩΡΟΣ

Βλ. συντήρηση πιάνων

ΠΟΝΤΙΚΙΑ

Βλ. συντήρηση πιάνων

ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ

Βλ. συντήρηση πιάνων

ΦΙΝΙΡΙΣΜΑ

Βλ. συντήρηση πιάνων [επιστροφή]

ΒΕΛΤΙΩΣΗ/ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ/ ΧΡΟΝΟΣ

ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Ή ΑΝΑΝΕΩΣΗ (REBUILDING-RESTORING)

Κρατάμε το άφθαρτο μέρος ενός παλιού πιάνου (δηλαδή το μεταλλικό σκελετό) και εκεί επάνω «χτίζουμε» ένα καινούργιο πιάνο. Μπορούμε αν θέλουμε να κάνουμε ένα ακριβές αντίγραφο ή μπορούμε να το ξανασχεδιάσουμε όπως επιθυμούμε.

Οι όροι “ανακατασκευή” και “αναπαλαίωση” πολλές φορές χρησιμοποιούνται καταχρηστικά για να περιγράψουν ξυλουργικές εργασίες και βάψιμο του ξύλινου σκελετού του πιάνου, κάτι που αποτελεί μόνο το 1/20 της δουλειάς της πλήρους ανακατασκευής.

Μετά την ανακατασκευή καταλήγουμε με ένα εντελώς διαφορετικό πιάνο από το αρχικό, για παράδειγμα το ηχείο που θεωρείται η καρδιά και η ψυχή του πιάνου αντικαθίσταται με καινούργιο (βλ. “επίδραση του χρόνου”). Σε μια πλήρη ανακατασκευή καταλήγουμε με έναν διαφορετικό βελτιωμένο ξύλινο σκελετό, καινούργιο ηχείο, καβαλάρη και καβίλλια, χορδές, μηχανή και φινίρισμα. Το μόνο που μένει ουσιαστικά από το παλιό πιάνο είναι ο άφθαρτος μεταλλικός σκελετός. Αυτοί που επιμένουν στην ανακατασκευή είναι αυτοί που προσδοκούν ένα όσο γίνεται καλύτερο μουσικό αποτέλεσμα. Το προσαρμόζουν στην προσωπική τους χρήση και το προτιμούν από το να μη γίνουν καθόλου αλλαγές στο πιάνο.

ΑΝΑΠΑΛΑΙΩΣΗ

Κρατάμε τα βασικά μέρη του πιάνου (ηχείο, μηχανή, ξύλινο σκελετό) και προσπαθούμε να τα βελτιώσουμε όσο γίνεται. Σε αντίθεση με την ανακατασκευή, εδώ το τελικό αποτέλεσμα είναι το ίδιο το αρχικό πιάνο αλλά με ανανεωμένα πολλά σημεία που έφθειρε ο χρόνος και η χρήση. Για παράδειγμα, το ηχείο παραμένει το ίδιο αλλά επισκευασμένο. Υπάρχει και σήμερα ανάμεσα σε πολλούς ακόμη και στην Ευρώπη η πεποίθηση ότι το παλιό πιάνο είναι και καλό ή ότι το παλιό ηχείο είναι μοναδικό, ότι βελτιώνεται με το χρόνο και δεν πρέπει να αλλαχθεί. Στην πραγματικότητα, το ηχείο καταρρέει με το χρόνο και όλες οι επισκευές απλώς το βελτιώνουν λίγο. Αυτοί που επιμένουν στην αναπαλαίωση, σε αντίθεση με την ανακατασκευή, είναι αυτοί που πιστεύουν ότι το παλιό πιάνο χάνει την ιστορική του αξία αν υποστεί αλλαγές και αδιαφορούν για το μουσικό αποτέλεσμα.

ΕΠΙΣΚΕΥΗ

Τοπικές επεμβάσεις σε μεμονωμένα συστήματα του πιάνου. Οι πιο συνηθισμένες είναι αλλαγή σφυριών, βελτίωση του κλαβιέ, σέρβις αξόνων, τσόχες κ.λπ. Πριν από μια επισκευή προσέχουμε την οικονομική λογική, π.χ.: στα όρθια πιάνα ξοδεύουμε το ελάχιστο διότι μπορεί με το ίδιο κόστος να αποκτήσουμε ένα καινούργιο ασιατικό πιάνο που σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να βγει και καλύτερο. Στα πιάνα με ουρά εκτιμούμε πρώτα την ηλικία του πιάνου γιατί με δεδομένη τη γήρανση είναι άτοπο να ξοδέψουμε για μια επισκευή, τη στιγμή που το ίδιο το πιάνο έχει γεράσει και έχει ατονίσει ο ήχος του.

ΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΟ ΠΙΑΝΟ

Υπάρχουν στάδια στην πολύπλοκη κατασκευή του πιάνου που μας δίνουν μοναδικές πληροφορίες για το πώς θα προχωρήσουμε στα επόμενα στάδια ανάλογα με τη συμπεριφορά του υλικού, του ξύλου και αστάθμητους παράγοντες από προηγούμενα στάδια. Έτσι ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες της κάθε κατασκευής ξεχωριστά (process orientated building). Ποτέ δε μπορεί ένα μηχανοποίητο πιάνο να φθάσει στην ποιότητα ενός χειροποίητου (όπως εξ’ άλλου σε όλη την οργανοποιία) γιατί οι μηχανές δε σκέφτονται. Παράλληλα το χειροποίητο πιάνο μπορεί να κοπεί και να ραφτεί στις ανάγκες και το χαρακτήρα του κάθε πιανίστα ξεχωριστά. Έτσι κατασκευάζονταν τα πιάνα μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα. Τα επόμενα 100 χρόνια ακολούθησαν δύο ρεύματα, τα βιομηχανοποιημένα και τα κατά 50% χειροποίητα-50% βιομηχανοποιημένα. Μέχρι σήμερα (2012) είναι γνωστά μόνο 8 εργαστήρια στην Ευρώπη που κάνουν πλήρη ανακατασκευή (αλλαγή ηχείου κλπ)- το δικό μας μέχρι στιγμής είναι το μόνο στην Ελλάδα- και περίπου 60 παγκοσμίως, τα περισσότερα στις ΗΠΑ. Περιμένουμε σύντομα να εμφανιστούν περισσότερα διότι ο σκοπός του εργαστηρίου δεν είναι να παράξει περισσότερα πιάνα αλλά καλύτερα. Έτσι, εμφανίζεται ο θεσμός που υπήρχε παλιά στα βιολιά όπου ο επαγγελματίας βιολιστής έψαχνε να βρει το όργανό του σε περιοχές με μικρά εργαστήρια, το κάθε ένα με τη δική του παράδοση. Στα πιάνα ένας λόγος παραπάνω είναι ότι εξαφανίζονται από την αγορά τα παραδοσιακά πολύ υψηλής ποιότητας πιάνα γιατί δεν αντέχουν τον ανταγωνισμό των ασιατικών πιάνων. Ένα εργοστάσιο πρέπει να παράγει συνέχεια, άρα χρειάζεται σαν πελάτη και τον μέσο οικογενειάρχη που θέλει ένα πιάνο για το σπίτι, ο οποίος όμως τελευταία στράφηκε στα ασιατικά πιάνα λόγω κόστους. Αυτά μπορεί να είναι καλά, ποτέ όμως -εξ ορισμού- δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις που καλύπτει το “χειροποίητο πιάνο”. Κλειδί σε όλη τη μεγάλη στροφή της αγοράς στο χειροποίητο πιάνο τα τελευταία 20 χρόνια (στις ΗΠΑ είναι η πρώτη επιλογή που θα σκεφτεί ένας επαγγελματίας πιανίστας) είναι το internet και ο μεγαλύτερος οργανισμός χορδιστών του κόσμου, το Piano Technicians Guild – PTG που μεθοδικά ξετύλιξε τα επτασφράγιστα μυστικά της κατασκευής του πιάνου, δημιούργησε προϋποθέσεις για κατασκευή σε μικρά εργαστήρια, απομυθοποίησε τις βιομηχανίες πιάνων και χάραξε συναρπαστικούς δρόμους εξέλιξης για το μέλλον του πιάνου. Είναι κοινή πεποίθηση ότι αυτή η εξέλιξη έμεινε στάσιμη τον αιώνα που πέρασε όταν η κατασκευή του πιάνου αποδήμησε από τα μικρά εργαστήρια στη μεγάλη βιομηχανία πριν από περίπου 100 χρόνια.