Μια γνωστή Βιεννέζικη παροιμία λέει «παλιό βιολί και καινούργιο πιάνο».

Πόσο αληθινή αλλά και πόσο πικρή όταν συχνά γονείς πλήρωσαν το αντίτιμο ενός διαμερίσματος για ένα όρθιο πιάνο την προηγούμενη γενιά, πόσο μάλλον για ένα πιάνο με ουρά που είναι 3 έως 4 φορές ακριβότερο.

Οι οδηγίες των εργοστασίων είναι ξεκάθαρες:

Κάθε 10 χρόνια αλλαγή σφυριών

Κάθε 20 χρόνια αλλαγή χορδών

Κάθε 30 χρόνια αλλαγή μπαλκονιού (pinblock)

Κάθε 40 χρόνια αλλαγή αρμονικής τράπεζας

(για πιάνα με φυσιολογική χρήση και service που απευθύνεται σε επαγγελματίες).

Οι πίνακες των τεχνιτών καθορίζουν περίπου 15% πτώση της αξίας του πιάνου κάθε 10 χρόνια. Τελικά τα πιάνα συνεχίζουν να παίζουν και να υπάρχουν αλλά βλέπουμε πάντα καινούργια πιάνα σε αίθουσες, studio και θέατρα.

Η καρδιά του πιάνου είναι η αρμονική τράπεζα ή ηχείο ή καπάκι ή ταβλαρμόνικα (soundboard) που έχει καμπύλο σχήμα, όπως στο βιολί, μόνο λιγότερο εμφανές.

Ο απαράμιλλος ήχος των καλών χειροποίητων πιάνων βγαίνει ακριβώς μέσα από αυτήν τη δυναμική ισορροπία των δυνάμεων F1, F2, F3. Δηλαδή με λίγα λόγια, η αρμονική τράπεζα είναι σαν μια μεμβράνη- ελατήριο που πιέζει προς τα επάνω (F2) και οι χορδές μέσω του καβαλλάρη και της γωνίας α προς τα κάτω (F1) Αυτά τα μεγέθη είναι μετρήσιμα και είναι ακριβώς αυτά που χάνονται με το χρόνο: μετά από 30-50 χρόνια η εικόνα έχει γίνει όπως δίπλα.

Αυτό είναι δεδομένο ότι θα γίνει, περίπου στα ίδια χρόνια και σε ΟΛΑ τα πιάνα, ανεξαρτήτως ποιότητας. Έτσι γίνονται άτονα, ο ήχος λεπταίνει και χάνει όλα τα καλά του χαρακτηριστικά.

Φυσικά οι κατασκευαστές το γνωρίζουν αλλά δε φτιάχνουν πιάνα που θα ζήσουν για πάντα γιατί έτσι το επιλέγουν οι ίδιοι. Έχουν βρει τη χρυσή τομή ανάμεσα στην απόδοση και στη διάρκεια ζωής. Ένα πιο γερό πιάνο θα ήταν πιο άτονο (το ίδιο και με το σπάσιμο των χορδών στα πρίμα).

Με λίγα λόγια, αυτό που συμβαίνει είναι η σύνθλιψη των ινών της αρμονικής τράπεζας, που στο μικροσκόπιο φαίνονται σαν ραγάδες. Το ξύλο πλέον έχει χάσει το σχήμα του, την ελαστικότητά και τη σκληρότητά του, άρα και την ικανότητα να δονείται. Η μόνη λύση είναι η αντικατάστασή του με καινούργιο.

Τέλος, όσον αφορά τα πλήκτρα, αποτελούνται από έναν εξαιρετικά σύνθετο μηχανισμό με 10.000 περίπου κινητά μέρη υψηλής ακρίβειας (το πιάνο καταχωρήθηκε σαν το δεύτερο πιο πολύπλοκο και ευφυέστερο δημιούργημα του ανθρώπου μετά το κομπιούτερ). Αυτός ο μηχανισμός είναι κατασκευασμένος για ορισμένα εκατομμύρια χτυπήματα σφυριών και κινήσεις του πλήκτρου.

Άρα, δεδομένου ότι τα υλικά του μηχανισμού είναι υγροσκοπικά, ευαίσθητα στους μικροοργανισμούς και στην ακτινοβολία, τότε έχει και αυτός τη δική του ημερομηνία λήξης που σε μεγάλο βαθμό επηρεάζεται και από τη χρήση.